Türkiye’de Kentsel Dönüşüm ve Emlak Piyasasına Etkileri

Türkiye’de Kentsel Dönüşüm ve Emlak Piyasasına Etkileri

Kentsel dönüşüm, kentsel alanların fiziki, sosyal ve ekonomik yapısını iyileştiren, yaşam kalitesini artıran ve sürdürülebilirliği sağlayan bir süreçtir. Bu süreç, kentlerdeki eski, riskli ve sağlıksız yapıların yenilenmesini, kentsel altyapının ve çevrenin iyileştirilmesini, kentsel yaşam kalitesinin artırılmasını ve kentlerin daha yaşanabilir hale getirilmesini amaçlamaktadır.

Türkiye’de kentsel dönüşüm, 1980’li yıllardan itibaren gündeme gelmiş ve 1999 Marmara Depremi ile birlikte hız kazanmıştır. 2007 yılında çıkarılan 5602 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile kentsel dönüşümün yasal çerçevesi oluşturulmuştur. Bu kanun ile, belediyeler, valilikler ve diğer kamu kurumlarının yanı sıra, gerçek ve tüzel kişiler de kentsel dönüşüm projelerine dahil edilebilmiştir.

Türkiye’de kentsel dönüşümün başlıca nedenleri şunlardır:

• Deprem riski: Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülkedir. Ülkede meydana gelen depremler, büyük can ve mal kaybına neden olmaktadır. Kentsel dönüşüm, deprem riskini azaltmak için önemli bir araçtır.
• Yaşlanma: Türkiye’de nüfusun yaşlanması, kentsel alanlarda daha fazla yaşlı insan nüfusuna neden olmaktadır. Bu durum, kentsel altyapının ve sosyal hizmetlerin yetersiz kalmasına neden olabilmektedir. Kentsel dönüşüm, kentsel altyapının ve sosyal hizmetlerin iyileştirilmesine yardımcı olmaktadır.
• Gecekondulaşma: Türkiye’de gecekondulaşma, kentsel dönüşümün önemli bir sorunudur. Gecekondular, depreme karşı dayanıksızdır ve sağlıksız yaşam koşullarına sahiptir. Kentsel dönüşüm, gecekonduların yenilenmesine ve kentsel alanların iyileştirilmesine yardımcı olmaktadır.

Türkiye’de kentsel dönüşümün başlıca aşamaları şunlardır:

1. Planlama: Kentsel dönüşüm projesinin hazırlanması ve uygulama planının yapılması
2. İzin alma: Kentsel dönüşüm projesinin ilgili kurumlardan izin alınması
3. Yıkım: Eski yapıların yıkılması
4. Yenileme: Yeni yapıların inşası
5. İkamet: Yeni yapıların hak sahiplerine teslim edilmesi

Türkiye’de kentsel dönüşüm, kamu-özel ortaklığı ile yürütülmektedir. Bu kapsamda, belediyeler, valilikler ve diğer kamu kurumları ile gerçek ve tüzel kişiler birlikte kentsel dönüşüm projeleri yürütmektedir. Kentsel dönüşüm çalışmaları, birçok kentte uygulanmaktadır. Bu kapsamda, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Kocaeli ve Gaziantep gibi büyükşehirlerde önemli kentsel dönüşüm projeleri yürütülmektedir.

Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Sonuçları

Türkiye’de kentsel dönüşüm, birçok olumlu sonuç sağlamıştır. Bu sonuçlar şunlardır:

• Deprem riskinin azaltılması: Kentsel dönüşüm, deprem riskini azaltmaya yardımcı olmuştur. 2023 yılıyla birlikte, Türkiye’de 1,3 milyon konut ve işyerinin kentsel dönüşüm kapsamında yenilenmesi planlanmaktadır. Bu planın hayata geçirilmesi durumunda, deprem riskinin önemli ölçüde azaltılması hedeflenmektedir.
• Yaşam kalitesinin artırılması: Kentsel dönüşüm, kentsel alanlarda yaşam kalitesini artırmaya yardımcı olmuştur. Yenilenen yapılar, daha dayanıklı, daha güvenli ve daha konforlu hale gelmiştir. Ayrıca, kentsel altyapının iyileştirilmesi ile kentlerde ulaşım, çevre ve sosyal hizmetler gibi alanlarda önemli gelişmeler sağlanmıştır.
• Kentlerin daha yaşanabilir hale gelmesi: Kentsel dönüşüm, kentlerin daha yaşanabilir hale gelmesine yardımcı olmuştur. Yenilenen yapılar ve iyileştirilen kentsel altyapı, kentlerin daha güvenli, daha sağlıklı ve daha huzurlu hale gelmesini sağlamıştır.

Kentsel Dönüşümün Emlak Piyasasına Etkileri

Kentsel dönüşüm, emlak piyasasını çeşitli şekillerde etkilemektedir. Bu etkileri şu şekilde belirtebiliriz:

• Gayrimenkul fiyatlarındaki artış: Kentsel dönüşüm, emlak fiyatlarının yükselmesine neden olmaktadır. Bu durum, iki temel nedenden kaynaklanmaktadır. Birincisi, kentsel dönüşüm ile birlikte kentsel alanların daha yaşanabilir hale gelmesi, emlak talebini artırmaktadır. İkincisi ise, kentsel dönüşüm projeleri ile birlikte yeni konut ve işyerlerinin inşa edilmesi, arzın artmasına neden olmaktadır.
• Gayrimenkul yatırımcılarının ilgisinin artması: Kentsel dönüşüm, gayrimenkul yatırımcılarının ilgisini artırmaktadır. Bu durum, kentsel dönüşüm projelerinin daha cazip hale gelmesi ve gayrimenkul fiyatlarının artması gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.
• Gayrimenkul piyasasının hareketlenmesi: Kentsel dönüşüm, gayrimenkul piyasasının hareketlenmesine neden olmaktadır. Bu durum, kentsel dönüşüm projelerinin hayata geçirilmesi ile birlikte, gayrimenkul alım-satımı ve kiralama işlemlerinin artması gibi faktörlerden kaynaklanmaktadır.

Türkiye’de kentsel dönüşüm, emlak piyasasını genel olarak olumlu yönde etkilemektedir. Kentsel dönüşüm, emlak fiyatlarının yükselmesine, gayrimenkul yatırımcılarının ilgisinin artmasına ve gayrimenkul piyasasının hareketlenmesine neden olmaktadır. Ancak, kentsel dönüşümün emlak piyasası üzerindeki etkilerinin, kentsel dönüşüm projelerinin niteliğine ve uygulanmasına göre değişebileceği de unutulmamalıdır. İyi planlanmış ve uygulanan kentsel dönüşüm projeleri, emlak piyasası üzerinde daha olumlu etkiler yaratacaktır.

Türkiye’de Kentsel Dönüşümün Geleceği

Kentsel dönüşümün başarılı bir şekilde yürütülmesi için, kamu-özel ortaklığının geliştirilmesi, yasal düzenlemelerin iyileştirilmesi ve halkın desteğinin alınması gerekmektedir. Türkiye’de kentsel dönüşüm, gelecekte de önemli bir gündem maddesi olmaya devam edecektir. Ülkede yaklaşık 20 milyon konutun kentsel dönüşüme ihtiyacı bulunmaktadır. Bu konutların yenilenmesi ile Türkiye’nin deprem riski azaltılacak, yaşam kalitesi artacak ve kentler daha yaşanabilir hale gelecektir.